Prof. Dr. Bahattin YALÇIN'ın kaleminden

İYİ BİR VÜCUT KİMYASI VE SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN MADEN SUYU İÇİN

Maden Suyu Nedir, Nasıl Oluşur?

 

Maden suyu muhtevasındaki mineraller belirli bir tat verecek kadar çözünmüş ve gaz içeren sıvı madde olarak tanımlanabilir. Maden sularının, yer altında bir oluşum hâlini alması uzun yıllar almıştır. Onlarca yıl yağmur yeryüzüne düşmüş; toprak, kum ve çamur tabakalarını geçmiştir. Başarılı bir filtre görevi gören bu tabakalar sudaki yabancı maddeleri temizlemiş, ona çözünmüş mineraller ve eser elementler eklemiştir. Yağmurun yeryüzüne değmesinden yüz belki de daha uzun yıllar süren bu süreç sonucunda maden suları yer altında teşekkül etmiştir.

 

Maden suları genellikle sıcak su kaynağıyla aynı fay grubu üzerinde veya jeotermal alanın çevresinde aynı kırık sistemi içinde yer almaktadır. Sıcak suların hemen yakınında oluşan maden suları daha fazla karbondioksit içermekle beraber sıcak sularla benzer bir kimyasal bileşim göstermektedir.

 

“Maden suyu” terimi, bugün tüketim için ambalajlanan ve pazarlanan, yer altı kaynaklarından elde edilen değişik türlerdeki sular için kullanılmaktadır. Maden suyu, doğal olarak veya sonradan eklenen çeşitli mineral ve gazları içeren bir içme suyudur. Doğal maden suları normal içme suyundan yapı ve kaynağı bakımından ayrılabilir. Doğal maden suları mikrobiyolojik açıdan sıhhi sulardır ve yer altından kaynaklanıp doğal olarak veya sondajlanmak suretiyle membaından yeryüzüne çıkar.

 

Maden suyu, bileşim özellikleriyle diğerlerinden ayrılan özel bir yer altı su formudur. Ayrılma kriterleri arasında; mineral içeriğinden fazla olması, artmış karbondioksit miktarı, artmış kaynak sıcaklığı, iyot, sülfür, florür, radon, demir gibi eser elementler bakımından zengin olması sayılabilir. Ana bileşenlerden katyonlar; sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve anyonlar; klorür, sülfat ve bikarbonattır. Miktar ve oranlar geçtikleri kaya katmanlarının izin verdiği kadardır.

 

İnsan Vücudu ve Elementler

 

Normal bir insan vücudu beş ana elementin (karbon, hidrojen, oksijen, azot, ve fosfor) organik bileşikleri ile kalsiyum, sodyum, potasyum, magnezyum, kükürt ve klor gibi tali elementleri içeren sert doku ve elektrolitler ihtiva eder.

 

Bu elementlerin dışında kalan elementlere eser elementler denir. Eser elementlerin insan vücudu için en gereklileri şunlardır: Fe (demir), Zn (çinko), Cu (bakır), Co (kobalt), I (iyot), F (flor), Mn (manganez), Se (selenyum), Cr (krom), Mo (molibden), Si (silisyum), Sn (kalay), V (vanadyum), Ni (nikel).

 

Eser elementler vücut için aşağıdaki işlev ve yararlara sahiptir:

 

  • Enzim bileşeni görevi görürler.
  • Enzim aktifleyicisi işlevindedir.
  • Canlı bünyede kimyasal tepkimelerin denetimini sağlar.
  • Metabolizma desteği verir.
  • Sağlıklı doku yapımına katkı sağlar.
  • Savunma sistemine destek olur.
  • Hormon ve vitamin yapıtaşı işlevi görür.
  • Büyüme ve gelişme desteği verir.

Maden Suyunun Kimyasal ve Fiziksel Etkileri

 

Maden suyu içildiğinde vücutta kimyasal ve fiziksel birtakım etkileri söz konusu olur. Fiziksel etkiler, suyun kitlesinden ve sıcaklık derecesinden ileri gelmektedir. Unutulmamalıdır ki sıcak suların hafif tesir etmesinde içinde bulunan karbondioksitin etkisiyle mide ve bağırsakları fazla çalıştırması müessir olmaktadır. Maden sularında bulunan karbondioksitin etkisiyle mide ve bağırsak fonksiyonu artmakta, sıvıların kana geçmeleri çabuklaşmaktadır. Maden suyunun kimyasal etkileri ise sindirim organları, besin metabolizması, doku ve hücrelerdeki madde alışverişi, tuz metabolizması üzerinde görülmekte, idrar eğiliminde “diürez (idrar sökümü)” şeklinde tezahür etmektedir. Bu bağlamda maden suyu sofrada kullanılırsa insan farkında bile olmadan birçok hastalıklarının iyileşmesini temin eder.

 

Maden Suyundaki Minerallerin Vücuda Yararları

 

Maden suyunda zengin bir şekilde bulunan minerallerden magnezyum hücre içerisinde potasyumdan sonra en yoğun bulunan katyondur. Magnezyum kemik ve diş yapımında kalsiyum ve fosforla birlikte bulunmasının yanı sıra, osmotik basıncın ve asit-baz dengesinin sağlanmasında da rol alır.

 

Potasyum; kalp aktivitesine, hücre içinde asit-baz dengesine, osmotik basınca ve metabolizma olaylarına etki eder.

 

Sodyum vücut sıvılarında en fazla bulunan elementtir ve sıvı dağılımı ile sıvı dengesinin düzenlenmesini sağlar. Ayrıca asit-baz dengesi ve sinir uyarılarının taşınması en önemli görevlerindendir.

 

Kalsiyum vücudumuzda en fazla bulunan elementtir. Yaşlanmaya bağlı kemik kayıplarını ve kırılmalarını önler. Kalsiyum alımında azalma olduğunda kemiklerdeki depo harcanmaya başlar. İçerisinde kalori ve kolesterol olmadığı için kalsiyum açısından süte en iyi alternatif olarak maden suyu gösterilebilir.

 

Demirin vücuttaki en önemli görevi oksijenin taşınması ve hücre solunumuyla ilgilidir. Hamilelik ve menstruasyon dönemlerinde demir ihtiyacı artar. Hamilelik döneminde mineral ve vitaminlere olan gereksinim daha fazladır. Bu katkıyı doğal yoldan sağlayabilmek için hamilelikte düzenli olarak maden suyu tüketmek faydalıdır.

 

Bikarbonatlar, magnezyum, sitratlar, sodyum, flor ve kalsiyum maden suyunda bulunan doğal dengeleri ile ürolojik hastalıkların seyri ve özellikle ameliyat sonrasında çok etkendir.

Bikarbonatlar alkali yapıları sayesinde mide asiditesini nötralize eder ve bu özelliği nedeniyle peptik ülser hastalığının tedavisinde önemli rol oynar. Keza fonksiyonel mide ve bağırsak hastalıklarında semptomları azaltıcı etkileri vardır.

 

Maden suyu içerisindeki karbondioksit gazı gastrointestinal sistem tarafından anında ve çabukça emilir, ancak içerisindeki karbondioksit gazının tamamı midemize gitmez. Bir kısmı şişenin açılması ve ürünün ağzı açık beklemesiyle havaya karışır. Bir kısmı da ürün içilirken yutulan hava ile birleşerek geğirmemize yol açar. Bu durumda üründeki gazın büyük bir bölümü sindirim sistemine kadar ulaşamaz, ulaşan miktar ise derhâl emilir. Bu hızlı emilim sırasında karbondioksit gazının bulunduğu içecek de hızla bağırsaklarda emilir ve sistemin normalden daha hızlı boşalmasını sağlar. Maden suyunun hazmı kolaylaştırması ve mide bulantısını engellemesi bu sayede olur. Emilen karbondioksit kana geçer ve çoğunluğu vücuttan atılmak üzere akciğerlere taşınır.

 

Karbondioksit gazı kanda üç şekilde taşınır; yaklaşık %10 kadarı doğrudan kana karışır, %20 kadarı hemoglobin hücreleri ile birleşir ve kalan %70’lik kısmı kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan su ile birleşerek bikarbonat hâlinde kırmızı kan hücreleri tarafından taşınır.

 

Metabolizma üzerine mineralli sular, özellikle sülfatlı olanlar safra kesesi tembelliğinde yararlıdır ve pankreas fonksiyonlarını da destekler.

 

Maden suyunun mide üzerine etkisinde ise kronik mide mukozası iltihabında veya mide fazlalığında yüksek bikarbonat içeren mineralli sular yararlıdır.

 

Günümüz insanının az su içme alışkanlığı kazanmış olması, gerekli minerallerle yeterli beslenememesi, hareketsiz yaşam tarzı edinmiş olması gibi özellikleri sindirim sistemi rahatsızlıklarının başlıca nedenleridir. Bunların başında da olağana dönüşmüş kabızlık gelir. Bu durumda sülfatlı mineralli sular oldukça yararlıdır.

 

Minerallerin yardımı olmadan vitaminlerin işlev göstermeyeceği, vücudumuzun bu ikilinin birlikteliğine ihtiyaç duyduğu aşikârdır. Maden suları mineral bakımından çok zengin olduğu için bu ihtiyaç maden suyundan karşılanmalıdır. Bu noktada maden suyuna alternatif olarak üretilen sodanın mineral ihtiva etmediği, içilebilir nitelikteki herhangi bir suya karbondioksit eklenmesi suretiyle üretildiği vurgulanmalıdır.

İlgili Makaleler

Doç.Dr. Muhammet Emin Çam'ın kaleminden

Sodyumun Fizyolojisi ve Farmakolojisi

Doç.Dr. Muhammet Emin Çam'ın kaleminden

Magnezyum Fizyolojisi ve Farmakolojisi

Doç. Dr. Muhammet Emin ÇAM'ın kaleminden

Hayat Sağlıklıyken Daha da Güzel!

Prof. Dr. Mehmet AĞIRBAŞLI'nın kaleminden

Kalp ve Damar Hastalıkları ve Maden suları

Uzm. Dr. Dilek ÇOBAN'ın kaleminden

Hayata Karşı Çok Daha Güçlü Durmak İçin Minerallerin Mucizesini Hayatınıza Dahil Edin!

Prof. Dr. Esra Çapanoğlu, Beyza Vahapoğlu ve Senem Kamiloğlu'nun kaleminden

Maden Suyu ile Çok Daha Sağlıklı Bir Sindirim Sistemine Sahip Olabilirsiniz!

Dr. Kerem KINIK'ın kaleminden

Mineralli Suların Şifa Kaynağı Olarak Geçmişten Günümüze Hayatımızdaki Yeri…

Maden suyuyla ilgili doğru bilinen yanlışlar

Uzm. Dr. Dilek ÇOBAN'ın kaleminden

Çocukların Sağlıklı Gelişiminde Doğal Kaynakların Rolünü Göz Ardı Etmeyin!

Uzm. Dr. Dilek ÇOBAN'ın kaleminden

Doğallığın Kaynağı Maden Suyunun İçeriğini Biliyor musunuz?

Uzm. Psikolog Sinem Büşra BEKÇİ'nin kaleminden

Uyku Bozukluğunuzun Nedeni Mineral Eksikliğiniz Olabilir